In de loop der jaren zijn er vele pogingen ondernomen om het Wassenaars grondgebied te verkleinen, maar ook om ons dorp het aanzien van een stad te geven. Zo heeft de gemeente Den Haag zich via annexatie een redelijk deel van dit grondgebied toegeëigend en heeft de architect J. Mutters Jr. in 1924 een uitbreidingsplan bedacht waardoor het inwonertal van Wassenaar zo rond de 500.000 zou komen te liggen. Tegen dit laatste plan zijn vele bezwaarschriften ingediend en het is dan ook niet doorgegaan. Als voorbeeld van één van de vele annexaties: voor 1907 lag het Huis Ten Bosch nog op Wassenaars grondgebied.
In Het Vaderland van 22 april 1922 wordt duidelijk gemaakt dat wil men vanuit Den Haag velden met bloembollen gaan bewonderen men niet eens zo ver hoeft te lopen. De streek tussen Leiden en Haarlem is hier beroemd om maar vlakbij Den Haag valt er ook het nodige te zien. Ik neem een deel van dit artikel over.
In nummer 234 van deze rubriek schreef ik een stukje onder de titel: Natuurschoon in Wassenaar. Ik haalde onder andere een tekst uit Het Vaderland van 23 november 1930 aan. Hierin werd voorzichtig duidelijk gemaakt dat het afgraven van duinen in de buurt van ons dorp nu niet zo verstandig was. Dit afgraven “valt in hooge mate te betreuren” zo staat er. Het afgegraven zand werd voornamelijk gebruikt bij het bouwen van nieuwe woonwijken in Den Haag en bovendien lagen er plannen om Rijksdorp uit te gaan breiden. Onlangs kwam ik in Het Volk, dagblad voor de arbeiderspartij van 28 januari 1931 een artikel over ditzelfde onderwerp tegen. De toon hiervan is iets forser zoals uit de rest van mijn verhaal zal blijken.
In het Huisarchief Twickel, maar ook in het archief in kasteel Duivenvoorde bevinden zich exemplaren van een gedrukte akte van schout en schepenen van Wassenaar van 1 november 1786, waarin uitvoerig wordt beschreven dat een aantal eigenaren van geestland tal van perceeltjes met elkaar ruilen.
Bekend is dat in Wassenaar eeuwenlang turf werd gestoken. Kort na 1500 kwam in Holland het steken van turf, de droge turfwinning, echter tot een einde. Het hield op doordat bijna overal bij dit turfsteken de ondergrond van klei of zand aan de oppervlakte was gekomen of doordat de grondwaterspiegel was bereikt. Voor de winning van de grote hoeveelheid onder water liggend veen, werd omstreeks 1530 echter een geheel nieuwe werkwijze ontwikkeld, het zogenaamde ’slagturven’. Met baggerbeugels werd het veen uit het water naar boven gehaald en op het land (de legakkers) in een laag van ongeveer dertig centimeter dik te drogen gelegd. Het moest dan na een poosje nog eens aangestampt worden, maar als het voldoende stevig geworden was kon uit deze veenlaag de zeer gewilde turf ‘gestikt’ worden. Die moest dan nog wel verder gedroogd worden door het nog een aantal keren te verstapelen.
Iedere laatste zaterdag van de maand (behalve in de zomermaanden) is het Historisch Informatie Punt (HIP) in de Bibliotheek aan de Langstraat geopend. Tussen 11.00 en 16.00 kunt u hier terecht met vragen en opmerkingen over de geschiedenis van Wassenaar.
Op de bres staan voor de cultuurhistorie van Wassenaar, dat is wat de vereniging wil. Dat doet zij o.a. door het bevorderen van de lokale monumentenzorg, het organiseren van lezingen, cursussen, excursies en tentoonstellingen en het uitgeven van publicaties.
Secretaris M.F.J. Spierings - info@oudwassenaer.nl